UBS Raporu Açıklandı: 2025’te En Hızlı Yoksullaşan Ülke Türkiye!
Türkiye, 2024'te reel servet kaybı en fazla olan ülke olarak öne çıktı. Ortanca servet yüzde 20,9 azaldı; ortalama servet ise enflasyon karşısında eridi. Görünüşte artan servet, alım gücünde bir düşüşe neden oldu. Ancak Türkiye'de dolar milyoneri sayısı hızla yükseldi. Servetin büyük bölümü gayrimenkulde yoğunlaşırken, artan eşitsizlik dikkat çekiyor.
İsviçre merkezli UBS tarafından yayımlanan 2025 Küresel Servet Raporu, 2024 yılı boyunca bireysel servetin dünya genelindeki seyri hakkında önemli bilgiler sunuyor. Rapordaki çarpıcı veriler, Türkiye’nin görünürde bir servet artışı yaşamasına rağmen, reel düzeyde büyük bir kayıp yaşadığını ortaya koyuyor. Enflasyona göre düzeltilmiş istatistiklere göre Türkiye, 56 ülke arasında ortanca serveti en fazla azalan ülke konumunda bulunuyor.
YÜZDE 20’Yİ AŞAN DÜŞÜŞ
2024 yılı itibarıyla Türkiye'de kişi başına düşen medyan servet, reel olarak yüzde 20,9 oranında geriledi. UBS verilerine dayanarak, bu düşüş, tüm ülkeler arasında en yükseği olarak kaydediliyor. Ortalama servet açısından değerlendirdiğimizde de durum farklı değil; nominal olarak kayda değer bir artış gözlemlenen servet düzeyi, enflasyon etkisiyle reel olarak yüzde 14,6 oranında bir küçülmeye işaret ediyor.
Rapor, Türkiye'de meydana gelen bu çelişkiyi şu şekilde açıklıyor: “Bir ülkede servet nominal olarak artarken reel düzeyde ciddi düşüşler söz konusu olabilir. Türkiye bu konuda dikkat çekici bir örnek sunuyor.”
SERVETİN TEMELİ GAYRİMENKULDE
Rapor, Türkiye’deki toplam servetin büyük bir kısmının finansal olmayan varlıklardan, özellikle de gayrimenkulden oluştuğunu vurguluyor. Finansal varlıkların toplam servet içindeki oranı, üçte birin altında kalırken, bireysel borç oranı ise görece düşük düzeylerde seyrediyor. Ancak yüksek enflasyon, bu varlıkların satın alma gücünü etkileyerek azaltıyor. Türkiye, bu yapısıyla, servet büyüklüğü ile yaşam standardı arasında en belirgin farkların yaşandığı ülkelerden biri olarak öne çıkıyor.
ZENGİNLİK ARTARKEN EŞİTSİZLİK DERİNLEŞİYOR
Türkiye, 0,73'lük Gini katsayısı ile dünya genelinde servet eşitsizliğinde ilk 10 ülke arasında yer alıyor. Bu oran, mevcut servetin büyük bir bölümünün toplumun yalnızca küçük bir kesiminde yoğunlaştığını gösteriyor.
Bu eşitsiz tabloya rağmen, Türkiye’de dolar milyoneri sayısında dikkat çekici bir artış yaşandı. 2024 yılı boyunca dolar varlığı 1 milyonun üzerinde olan birey sayısı, yüzde 8,4 oranında bir artışla yaklaşık 7 bin kişi daha bu kategoride yer aldı. UBS raporuna göre bu oran, dünya genelinde en yüksek artış oranını temsil ediyor.
2023–2024 Dönemindeki Dolar Milyoneri Sayısındaki Değişim
AVRUPA’DAKİ GÖRÜNÜM
Avrupa genelinde, Türkiye ile benzer bir servet kaybı yaşayan pek fazla ülke bulunmuyor. Bununla birlikte, sadece Belçika, reel medyan servette yaklaşık yüzde 5,6’lık bir düşüş yaşadı. Diğer yandan, Macaristan’da medyan servet yüzde 18,6, Litvanya’da yüzde 16,9, İsveç’te yüzde 15,3 ve İtalya’da ise yüzde 15 oranında artış gösterdi.
UBS, bu farklılıkları şöyle değerlendiriyor:
“Bölgedeki ülkeler arasında dahi servet gelişiminin büyük farklılıklar arz ettiği gözlemleniyor. Bu farklılıklar, enflasyon oranları, döviz kuru dalgalanmaları ve finansal sistemin derinliği gibi unsurlarla ilişkili.”
KÜRESEL GÖRÜNÜM: KUZEY AMERİKA GÜÇLENİYOR
Dünya genelinde toplam bireysel servet 2024'te yüzde 4,6 oranında bir artış gösterdi. Ancak bu büyümenin büyük bir kısmı Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa ülkelerinden kaynaklandı. ABD ve Kanada gibi Kuzey Amerika ülkelerinde ortalama servet önemli ölçüde yükselirken, Batı Avrupa, Latin Amerika ve Okyanusya'da ise servet reel olarak azalma kaydetti.
Kuzey Amerika'daki finansal piyasa getirilerinin yüksekliği ve doların istikrarlı seyri, bu servet artışının temel nedenleri arasında yer alıyor. Yüksek enflasyonla karşı karşıya kalan ülkeler ise, servet artışı sağlasa da reel anlamda bir büyüme elde edemiyor.
KÜRESEL ZENGİNLİK YENİ ELDE EDİYOR
UBS'nin verileri, dünya genelinde servetin sadece artmadığını, aynı zamanda el değiştirdiğini de gözler önüne seriyor. Serveti 1 ila 5 milyon dolar arasında bulunan "gündelik milyonerler" küresel ölçekte 52 milyona ulaştı. Bu grup, 2024 yılı sonunda dünya servetinin yaklaşık 107 trilyon dolarını elinde bulunduruyor.
Rapor ayrıca, servetin ortanca bireyden ziyade üst gelir gruplarında yoğunlaşmaya başladığını da vurguluyor. ABD, son 5 yılda medyan servette yüzde 45’lik bir artış kaydederken, ortalama servetteki artış yüzde 9’da kalıyor. Benzer bir durum Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde de gözlemleniyor; burada ortanca bireylerin serveti hızlı bir şekilde artarken, üst gelir gruplarında büyüme daha sınırlı kalıyor.
