Yıllık izin ücretini kaçırmayın! 5 yıl şartıyla bilinmeyen detaylar burada!

Çalışanların yıllık ücretli izin hakları, Anayasa'nın 50. maddesiyle güvence altına alınmış temel bir haktır. Bu düzenlemeyle işçilerin dinlenme hakları korunmakta ve bu hak, hiçbir koşulda devredilemez nitelikte bir hak olarak tanımlanmaktadır. Yani, bir çalışan kendi isteğiyle bile yıllık izninden vazgeçemez ve bu haklarını başka birine devredemez.

İŞTEN AYRILDIĞINDA İZİN ÜCRETİ ALINIR

İş Kanunu kapsamındaki çalışanların kullanmadıkları izin hakları, işyerinden ayrıldıkları tarihe kadar saklıdır. İşten çıkma nedeni ne olursa olsun, bir çalışan, biriken izin günlerinin ücreti için işten ayrıldığı tarihteki son brüt maaşı üzerinden hesaplanan ücreti alma hakkına sahiptir. Ancak, bu ücret çalışırken ödenemez. İşverenle yapılan bir anlaşma bile olsa, kullanılmayan izinlerin ücreti çalışırken verilmesi yasalara aykırıdır.

İZİN VERİLDİĞİNİ İŞVEREN KANITLAMALI

Bazı işverenler, çalışanların hiç izne çıkmamasına rağmen izin kullanılmış gibi belgeler düzenleyebiliyor. Fakat iznin gerçekten kullanılıp kullanılmadığını kanıtlama yükümlülüğü işverene aittir. Bu durum, yalnızca çalışanın imzaladığı izin defteri veya benzer belgeler ile teyit edilebilir. Gerçekten izin yapılmadığı halde çalışanlardan yazılı belge alınması, hukuken geçerli kabul edilmez.

BEŞ YIL İÇİNDE TALEP EDİLMELİDİR

Çalışan, kullanmadığı izinlerin ücretini sadece işten ayrıldıktan sonra talep edebilir. Bu talep, işten ayrılmayı izleyen beş yıl içerisinde yapılmalıdır. Aksi takdirde, zamanaşımı nedeniyle ödeme hakkı kaybolur. İşveren, ödemeleri gerçekleştirmezse, çalışan bu süreçte dava açmak zorundadır.

ZORLA İZİN BELGESİ İMZALAYAN ÇALIŞANLAR NE YAPMALI?

Bazı durumlarda çalışanlar, işten çıkarılma korkusuyla izinli olmadıkları halde izinli gibi gösterilen belgeleri imzalamak zorunda kalabiliyor. Bu tür zorluklar yaşayanların, izin aldıkları tarihlerde çalıştıklarını kanıtlayan delilleri saklaması oldukça önemlidir. Mahkemeye sunulabilecek güçlü belgelerle haklarını geri almak mümkündür.

İZİN ÜCRETİNİN HESAPLANMA ŞEKLİ

Kullanılmayan izin günlerinin ücretinin hesabı, işçinin işten ayrılmadan önceki son brüt maaşı esas alınarak yapılır. Bu ödeme, prime esas kazanç matrahına dâhil edilir. Brüt tutar üzerinden sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası kesintileri ile gelir ve damga vergileri düşülerek net ödeme gerçekleştirilir. Ancak, toplam matrah asgari ücretin 7,5 katını aşıyorsa, bu aşan kısım sadece gelir vergisine tabi tutulur.

İZİN SÜRESİ VE BÖLÜNME KURALLARI

Yıllık izin süreleri, çalışanın kıdemine göre değişiklik gösterir:

• 1-5 yıl arası çalışanlara en az 14 gün,
• 5 yıldan fazla ama 15 yıldan az çalışanlara 20 gün,
• 15 yıldan fazla çalışanlara ise en az 26 gün izin verilmelidir.
  Ayrıca, 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyük tüm çalışanlara yılda en az 20 gün izin hakkı tanınmaktadır.

İzin süreleri genel olarak bölünemez. Ancak işçi ve işveren arasında bir anlaşma sağlanırsa, en az 10 günü kesintisiz olmak kaydıyla kalan izin günleri parça parça kullanılabilir. Diğer kalan ücretsiz izinler ise yıllık izin süresine dahil edilmez.