Yıllık İzni Kullanmayı Unutmayın! 5 Yıl İçinde Başvurmazsanız...

Milyonlarca çalışanı doğrudan etkileyen yıllık izin uygulamaları hakkında önemli hukuki ayrıntılar mevcut. Türkiye'de işçilerin yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa'nın 50. maddesiyle güvence altına alınıyor. Ancak, kullanıcılar tarafından kullanılmayan izin günlerinin nasıl hesaplandığı ve ne zaman ödeneceği gibi konular sıklıkla sorgulanıyor.

İş Kanunu kapsamındaki çalışan bireyler, işyerinden ayrıldıklarında kullanılmayan yıllık izin günlerinin bedelini talep etme hakkına sahiptir. Bu finansman, sadece işten ayrılma durumunda yapılabilmektedir. Çalışan, kendi isteğiyle istifa etse ya da işveren tarafından işten çıkarılsa bile, kullanılmamış izin günleri için ücret ödenmesi gerekmektedir. Ancak, bu hak yalnızca işten ayrıldıktan sonra geçerlidir; çalışan izindeyken izin parası alamaz.

ZAMAN AŞIMI SÜRESİ MEVCUT

Çalışanların en çok gözden kaçırdığı konulardan biri zaman aşımı süresidir. Yıllık izin bedelinin talep edilmesi için işten ayrıldıktan sonra en fazla 5 yıl içerisinde müracaat yapılmalıdır. Bu sürenin sonunda, çalışan hukuken haklarını kaybedecektir.

Bazı firmalarda, çalışanlara izin kullandırılmadan belgeler üzerinde işlem yapıldığı iddiaları sıkça gündeme gelmektedir. Ancak, bu durumların kanıt yükümlülüğü işverene aittir. İşçinin gerçekten izin kullandığını gösterir belgeler –örneğin imzalı izin formları veya dijital kayıtlar– işveren tarafından sunulmalıdır. İşçiden izin kullanmadığı halde izin kullandığına dair yazı almak ise hukuken yanlış bir uygulamadır.

Yıllık izin bedeli, çalışanın işten ayrılmadan önce aldığı son brüt maaş üzerinden hesaplanmaktadır. Bu ödeme, sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi kesintisine tabi tutulmaktadır. Asgari ücretin 7,5 katını aşmayan matrahlar üzerinden gelir ve damga vergisi kesilmektedir. Kalan tutar net olarak çalışana ödenmektedir.

Yasal düzenlemeler, işverenin yıllık izin hakkını tek taraflı olarak bölme yetkisinin bulunmadığını açıkça ifade etmektedir. Ancak, eğer çalışan ile işveren arasında bir mutabakat sağlanırsa, izinler 10 günden az olmamak kaydıyla birkaç parçaya bölünerek kullanılabilir. Aynı zamanda hastalık ya da ücretsiz izin süreleri, yıllık izin günlerinden kesilemez.

KİM NE KADAR İZİN HAKKINA SAHİP?

İşyerinde en az bir yıl çalışan her birey, yıllık ücretli izne hak kazanır. Bu süreye göre izin günleri şu şekildedir:

• 1 ila 5 yıl arasında çalışanlar: 14 gün,
• 5 yıldan fazla – 15 yıldan az çalışanlar: 20 gün,
• 15 yıldan fazla çalışanlar: 26 gün,
  Ayrıca 18 yaşından küçük ya da 50 yaşından büyük çalışanlar için yıllık izin süresi en az 20 gün olarak belirlenmiştir.